Tư duy thiết kế cho đổi mới sản phẩm và mô hình kinh doanh

356

6/8/2024 (TuDuyThietKe.Edu.vn) – Bạn đã bao giờ tự hỏi tại sao một số sản phẩm và doanh nghiệp lại thành công vang dội trong khi những sản phẩm, doanh nghiệp khác lại nhanh chóng bị lãng quên? Bí quyết nằm ở đâu? Câu trả lời nằm ở cách các sản phẩm, doanh nghiệp này được tạo ra, phát triển và Tư duy thiết kế chính là chìa khóa mở ra câu trả lời đó.

Những sản phẩm, doanh nghiệp có được sự thành công ấy, thay vì nó được nhà sản xuất bắt đầu với một ý tưởng sản phẩm và cố gắng tìm cách bán nó thì nó đã được áp dụng Tư duy thiết kế (Design Thinking) để bắt đầu bằng việc hiểu sâu sắc về nhu cầu, mong muốn, nỗi đau và hành vi của người dùng đồng thời luôn áp dụng việc đổi mới linh hoạt mô hình kinh doanh để phát triển.

🎯 Xem thêm: Tư duy thiết kế: công cụ vạn năng áp dụng trong mọi lĩnh vực

Giá trị của Tư duy thiết kế trong đổi mới sản phẩm

1. Hiểu sâu về khách hàng: Tư duy thiết kế bắt đầu bằng việc đồng cảm với người dùng, giúp các doanh nghiệp hiểu rõ nhu cầu thực sự của khách hàng, không chỉ dừng lại ở những gì họ nói mà còn những gì họ thực sự cần.
2. Giảm thiểu rủi ro: Bằng cách tạo mẫu nhanh và kiểm thử liên tục, tư duy thiết kế giúp giảm thiểu rủi ro của việc phát triển sản phẩm không đáp ứng nhu cầu thị trường.
3. Thúc đẩy sáng tạo: Phương pháp này khuyến khích tư duy phi tuyến tính và khả năng tưởng tượng, dẫn đến những ý tưởng đột phá.
4. Tối ưu hóa nguồn lực: Bằng cách tập trung vào những gì thực sự quan trọng đối với người dùng, tư duy thiết kế giúp các doanh nghiệp sử dụng nguồn lực hiệu quả hơn.
5. Tạo văn hóa đổi mới: Áp dụng tư duy thiết kế có thể thúc đẩy một văn hóa doanh nghiệp cởi mở hơn đối với những ý tưởng mới và sự thử nghiệm.

Cách áp dụng Tư duy thiết kế trong đổi mới sản phẩm

1. Giai đoạn Đồng cảm

Đây là bước đầu tiên và quan trọng nhất trong tư duy thiết kế sảm phẩm. Nó yêu cầu các nhà phát triển sản phẩm hiểu rõ nhu cầu, mong muốn và thách thức của người dùng. Bằng cách thấu hiểu khách hàng, doanh nghiệp có thể tạo ra những sản phẩm thực sự đáp ứng được nhu cầu của họ.

Kỹ thuật nên áp dụng:

• Phỏng vấn sâu: Tiến hành các cuộc phỏng vấn chi tiết với người dùng để hiểu rõ về trải nghiệm, cảm xúc và nhu cầu của họ.
• Quan sát người dùng: Theo dõi cách người dùng tương tác với sản phẩm trong môi trường tự nhiên của họ.
• Bản đồ đồng cảm: Tạo ra một bản đồ trực quan thể hiện những gì người dùng nghĩ, cảm nhận, nói và làm.

Airbnb, một thị trường cộng đồng cho việc đặt và cho thuê phòng, căn hộ, có trụ sở tại Silicon Valley, California được thành lập trong năm 2008 đã sử dụng phương pháp này để cải thiện trải nghiệm đặt phòng của người dùng. Họ đã cử các nhà thiết kế đến ở tại các căn hộ được liệt kê trên nền tảng, giúp họ hiểu rõ hơn về trải nghiệm của cả chủ nhà và khách hàng. Kết quả là họ đã tạo ra nhiều cải tiến quan trọng, như hệ thống đánh giá hai chiều và các hướng dẫn chi tiết hơn cho chủ nhà.

2. Giai đoạn Định nghĩa

Sau khi thu thập thông tin từ giai đoạn nói trên, bước tiếp theo là thời điểm các nhà phát triển sản phẩm xác định rõ vấn đề cần giải quyết dựa trên thông tin thu thập được trong giai đoạn đồng cảm. Việc định nghĩa chính xác vấn đề giúp hướng dẫn quá trình phát triển sản phẩm đi đúng hướng

Kỹ thuật:

• Định nghĩa người dùng: Tạo ra các “personas” đại diện cho các nhóm người dùng khác nhau.
• Định nghĩa vấn đề: Xây dựng một câu phát biểu vấn đề rõ ràng, tập trung vào nhu cầu của người dùng.
• Phân tích “Năm Tại sao“: Đặt câu hỏi “Tại sao?” năm lần liên tiếp để đào sâu vào gốc rễ của vấn đề.

Khi phát triển sản phẩm mới, Netflix – công ty chuyên cung cấp dịch vụ phát trực tuyến mang đến đa dạng các loại chương trình truyền hình, phim, anime đã sử dụng phương pháp này để hiểu rõ hơn về hành vi xem phim của người dùng. Họ xác định được rằng vấn đề cốt lõi không phải là thiếu nội dung, mà là khó khăn trong việc tìm kiếm nội dung phù hợp. Điều này dẫn đến việc họ phát triển hệ thống đề xuất nội dung cá nhân hóa, một trong những tính năng quan trọng nhất của Netflix hiện nay.

3. Giai đoạn Phát triển ý tưởng

Trong giai đoạn ý tưởng, các nhà phát triển sản phẩm sẽ tạo ra nhiều giải pháp sáng tạo cho vấn đề đã được định nghĩa. Đây là lúc mọi ý tưởng, dù điên rồ đến đâu, đều có giá trị.

Kỹ thuật:

• Brainstorming: Tổ chức các phiên não công để tạo ra càng nhiều ý tưởng càng tốt.
• SCAMPER: Sử dụng kỹ thuật này để thay thế, kết hợp, điều chỉnh, sửa đổi, đưa vào ứng dụng khác, loại bỏ hoặc đảo ngược các ý tưởng hiện có.
• Bản đồ tư duy: Tạo ra các bản đồ tư duy trực quan để khám phá và phát triển ý tưởng.

Công ty đồ chơi LEGO đã sử dụng phương pháp brainstorming và SCAMPER để phát triển dòng sản phẩm LEGO Mindstorms, kết hợp giữa đồ chơi xây dựng truyền thống và robotics. Điều này đã mở ra một thị trường mới cho LEGO trong lĩnh vực giáo dục STEM và thu hút cả người lớn lẫn trẻ em.

🎯 Bạn cần được tư vấn & hướng dẫn, kết hợp AI (trí tuệ nhân tạo) và nhiều mẫu Template công cụ có sẵn để áp dụng một cách nhanh chóng và tiết kiệm thời gian khi dùng Tư duy thiết kế trong việc đổi mới / phát triển sản phẩm và mô hình kinh doanh hiệu quả? Vui lòng đăng ký với Trung Hòa ở Form cuối bài!

4. Giai đoạn Tạo mẫu

Ở giai đoạn này là bước hiện thực hóa các ý tưởng thành các mẫu thử để kiểm tra và cải thiện. Việc tạo ra nguyên mẫu giúp doanh nghiệp nhìn thấy được sản phẩm của mình sẽ trông như thế nào và hoạt động ra sao trong thực tế.

Kỹ thuật:

• Tạo mẫu nhanh: Sử dụng các vật liệu đơn giản để tạo ra các phiên bản sơ khai của sản phẩm.
• Tạo mẫu kỹ thuật số: Sử dụng các công cụ thiết kế kỹ thuật số để tạo ra các mô hình tương tác.
• Storyboarding: Vẽ ra các kịch bản sử dụng sản phẩm để hiểu rõ hơn về trải nghiệm người dùng.

Khi phát triển chiếc điện thoại iPhone đầu tiên, Apple đã tạo ra hàng trăm mẫu thử khác nhau. Họ đã sử dụng cả mô hình vật lý và kỹ thuật số để thử nghiệm các ý tưởng về kích thước màn hình, vị trí nút bấm và giao diện người dùng. Quá trình này đã giúp họ tạo ra một sản phẩm đột phá, thay đổi hoàn toàn ngành công nghiệp điện thoại di động.

5. Giai đoạn Kiểm thử

Giai đoạn thử nghiệm là lúc các nguyên mẫu được đưa vào sử dụng thực tế để thu thập phản hồi từ người dùng. Thông tin thu thập được sẽ giúp doanh nghiệp điều chỉnh và cải thiện sản phẩm trước khi tung ra thị trường.

Kỹ thuật:

• Kiểm thử A/B: So sánh hai phiên bản của sản phẩm để xem phiên bản nào hiệu quả hơn.
• Phỏng vấn người dùng: Thu thập phản hồi trực tiếp từ người dùng sau khi họ tương tác với sản phẩm mẫu.
• Phân tích dữ liệu sử dụng: Sử dụng các công cụ phân tích để theo dõi cách người dùng tương tác với sản phẩm.

Spotify đã sử dụng phương pháp kiểm thử A/B để phát triển tính năng “Discover Weekly” – danh sách phát được cá nhân hóa hàng tuần. Họ đã thử nghiệm nhiều thuật toán khác nhau và thu thập phản hồi từ người dùng để tinh chỉnh tính năng này. Kết quả là “Discover Weekly” trở thành một trong những tính năng được yêu thích nhất của Spotify, giúp tăng đáng kể sự gắn kết của người dùng với nền tảng.

Áp dụng tư duy thiết kế để đổi mới mô hình kinh doanh

Tư duy thiết kế không chỉ giới hạn trong việc phát triển sản phẩm mà còn có thể được áp dụng để đổi mới mô hình kinh doanh. Dưới đây là một số cách mà các doanh nghiệp có thể sử dụng tư duy thiết kế để tạo ra giá trị bền vững và lợi thế cạnh tranh:

1. Tái định nghĩa đề xuất giá trị: Sử dụng insights từ giai đoạn Đồng cảm để hiểu rõ hơn về nhu cầu thực sự của khách hàng và điều chỉnh đề xuất giá trị cho phù hợp.
2. Xác định phân khúc khách hàng mới: Thông qua quá trình đồng cảm và định nghĩa, doanh nghiệp có thể phát hiện ra các phân khúc khách hàng tiềm năng mà trước đây chưa được chú ý đến.
3. Thiết kế lại kênh phân phối: Sử dụng insights từ việc quan sát hành vi khách hàng để tối ưu hóa các kênh phân phối hiện có hoặc phát triển các kênh mới.
4. Đổi mới quan hệ khách hàng: Áp dụng tư duy thiết kế để tạo ra các cách thức mới trong việc tương tác và xây dựng mối quan hệ với khách hàng.
5. Tối ưu hóa cấu trúc chi phí: Sử dụng phương pháp tạo mẫu nhanh và kiểm thử để xác định và loại bỏ các hoạt động không tạo ra giá trị, từ đó tối ưu hóa cấu trúc chi phí của doanh nghiệp.
6. Phát triển nguồn lực mới: Thông qua quá trình phát triển ý tưởng, doanh nghiệp có thể xác định được những nguồn lực mới cần thiết để tạo ra giá trị và phát triển chúng.
7. Xây dựng đối tác chiến lược: Sử dụng insights từ quá trình đồng cảm và định nghĩa vấn đề để xác định các đối tác tiềm năng có thể bổ sung giá trị cho mô hình kinh doanh.

Cirque du Soleil là một ví dụ xuất sắc về việc sử dụng tư duy thiết kế để đổi mới mô hình kinh doanh trong ngành giải trí. Thay vì cạnh tranh trực tiếp với các rạp xiếc truyền thống, họ đã tái định nghĩa đề xuất giá trị của mình bằng cách kết hợp các yếu tố của xiếc với nghệ thuật biểu diễn đương đại. Họ đã loại bỏ các yếu tố tốn kém và ít được đánh giá cao như biểu diễn động vật, đồng thời tập trung vào việc tạo ra trải nghiệm nghệ thuật độc đáo. Kết quả là, Cirque du Soleil đã tạo ra một phân khúc thị trường mới, thu hút cả những khán giả trưởng thành sẵn sàng chi trả nhiều hơn cho trải nghiệm giải trí cao cấp.

Các thách thức khi áp dụng tư duy thiết kế và cách vượt qua

Mặc dù tư duy thiết kế mang lại nhiều lợi ích, việc áp dụng nó vào thực tế kinh doanh không phải lúc nào cũng dễ dàng. Dưới đây là một số thách thức phổ biến và cách vượt qua:

1. Thách thức: Thiếu sự hỗ trợ từ lãnh đạo Giải pháp: Trình bày rõ ràng về giá trị của tư duy thiết kế thông qua các ví dụ thành công và số liệu cụ thể. Tổ chức các workshop ngắn để lãnh đạo trải nghiệm quy trình và hiểu rõ hơn về lợi ích của nó.
2. Thách thức: Khó khăn trong việc thay đổi văn hóa doanh nghiệp Giải pháp: Bắt đầu với các dự án nhỏ để chứng minh giá trị. Tổ chức đào tạo và chia sẻ kiến thức về tư duy thiết kế trong toàn tổ chức. Xây dựng một nhóm “đại sứ” tư duy thiết kế để thúc đẩy sự thay đổi.
3. Thách thức: Thiếu thời gian và nguồn lực Giải pháp: Tích hợp các nguyên tắc của tư duy thiết kế vào quy trình làm việc hiện có thay vì tạo ra một quy trình hoàn toàn mới. Sử dụng các công cụ số hóa để tăng hiệu quả của quá trình.
4. Thách thức: Khó khăn trong việc đo lường kết quả Giải pháp: Xác định các chỉ số đo lường cụ thể từ đầu dự án. Kết hợp các chỉ số định lượng (như doanh số, tỷ lệ chuyển đổi) với các chỉ số định tính (như sự hài lòng của khách hàng, mức độ đổi mới).
5. Thách thức: Sợ thất bại Giải pháp: Xây dựng văn hóa chấp nhận rủi ro và học hỏi từ thất bại. Khuyến khích việc tạo mẫu nhanh và thử nghiệm liên tục để giảm thiểu rủi ro của các dự án lớn.

Tương lai của tư duy thiết kế trong đổi mới sản phẩm

Khi thế giới kinh doanh ngày càng trở nên phức tạp và cạnh tranh, tư duy thiết kế sẽ đóng vai trò ngày càng quan trọng trong việc đổi mới sản phẩm và mô hình kinh doanh. Dưới đây là một số xu hướng và dự đoán về tương lai của tư duy thiết kế:

1. Tích hợp với AI và Machine Learning: Các công cụ AI sẽ được sử dụng để phân tích dữ liệu người dùng ở quy mô lớn, giúp quá trình đồng cảm và định nghĩa vấn đề trở nên sâu sắc và chính xác hơn.
2. Tư duy thiết kế cho sản phẩm kỹ thuật số: Với sự phát triển của IoT và các sản phẩm kết nối, tư duy thiết kế sẽ được áp dụng nhiều hơn trong việc tạo ra trải nghiệm người dùng liền mạch giữa các thiết bị và nền tảng.
3. Tư duy thiết kế bền vững: Các doanh nghiệp sẽ tích hợp các nguyên tắc bền vững vào quá trình tư duy thiết kế, tạo ra các sản phẩm và mô hình kinh doanh có trách nhiệm với môi trường và xã hội.
4. Dân chủ hóa đổi mới: Các công cụ và phương pháp tư duy thiết kế sẽ trở nên dễ tiếp cận hơn, cho phép nhiều người tham gia vào quá trình đổi mới, không chỉ giới hạn trong các nhà thiết kế chuyên nghiệp.
5. Tư duy thiết kế trong giáo dục: Các nguyên tắc của tư duy thiết kế sẽ được tích hợp vào chương trình giáo dục, đào tạo thế hệ tương lai có khả năng giải quyết vấn đề sáng tạo và đổi mới.

Tư duy thiết kế đã chứng minh là một công cụ mạnh mẽ cho đổi mới sản phẩm và mô hình kinh doanh trong suốt các thập kỷ qua. Bằng cách đặt con người vào trung tâm của quá trình đổi mới, phương pháp này đang giúp các doanh nghiệp tạo ra các giải pháp không chỉ sáng tạo mà còn thực sự đáp ứng nhu cầu của người dùng.

Trong thời đại mà đổi mới là chìa khóa để tồn tại và phát triển, tư duy thiết kế cung cấp một khuôn khổ có cấu trúc nhưng linh hoạt để dẫn dắt quá trình đổi mới. Bằng cách áp dụng phương pháp này, các doanh nghiệp không chỉ cải thiện sản phẩm và dịch vụ của mình mà còn xây dựng được lợi thế cạnh tranh bền vững trong dài hạn.

Nhưng tư duy thiết kế không phải là một công thức ma thuật hay giải pháp nhanh chóng. Nó đòi hỏi sự cam kết, kiên nhẫn và sẵn sàng thay đổi. Với những lợi ích mà nó mang lại, tư duy thiết kế chắc chắn là một khoản đầu tư đáng giá cho bất kỳ doanh nghiệp nào muốn dẫn đầu trong việc đổi mới và tạo ra giá trị cho khách hàng.

Khi bạn bắt đầu hành trình áp dụng tư duy thiết kế trong tổ chức của mình, cần lưu ý rằng quá trình này cũng giống như bản thân của việc đổi mới – nó đòi hỏi sự linh hoạt, học hỏi liên tục và sự kiên trì. Bắt đầu từ những dự án nhỏ, xây dựng động lực và mở rộng dần. Với thời gian và thực hành, tư duy thiết kế sẽ trở thành một phần không thể thiếu trong quá trình đổi mới của tổ chức bạn, giúp bạn không ngừng tạo ra các sản phẩm và dịch vụ đột phá, đáp ứng nhu cầu ngày càng thay đổi của thị trường và khách hàng.

🎯 Bạn cần được tư vấn & hướng dẫn, kết hợp AI (trí tuệ nhân tạo) và nhiều mẫu Template công cụ có sẵn để áp dụng một cách nhanh chóng và tiết kiệm thời gian khi dùng Tư duy thiết kế trong việc đổi mới sản phẩm và mô hình kinh doanh hiệu quả? Vui lòng đăng ký với Trung Hòa ở Form dưới đây!

Tiến sĩ Nguyễn Trung Hòa