28/7/2024 (TuDuyThietKe.Edu.vn) – Giáo dục cao đẳng đang trải qua những thay đổi mạnh mẽ, việc đổi mới phương pháp giảng dạy trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. Đặc biệt đối với các trường cao đẳng, nơi sinh viên thường ít quan tâm đến lý thuyết và bị ảnh hưởng nhiều bởi mạng xã hội, việc áp dụng những phương pháp giảng dạy mới, sáng tạo là chìa khóa để nâng cao chất lượng đào tạo. Trong bài viết này, Trung Hòa sẽ cùng bạn khám phá cách ứng dụng Tư duy thiết kế (Design Thinking) để đổi mới phương pháp giảng dạy tại các trường cao đẳng, đáp ứng nhu cầu của người học trong kỷ nguyên AI.
Hiểu về đối tượng sinh viên cao đẳng hiện nay
Trước khi đi vào tìm hiểu giá trị của Tư duy thiết kế có sự ảnh hưởng như nào tới đổi mới phương pháp giảng dạy, chúng ta cần hiểu rõ 5 đặc điểm của sinh viên ở các trường cao đẳng hiện nay:
- Đa dạng về thành phần: Sinh viên cao đẳng bao gồm nhiều nhóm đối tượng khác nhau, từ học sinh vừa tốt nghiệp THPT đến những người đã đi làm muốn nâng cao trình độ. Đặc biệt, có cả nhóm học sinh hệ 9+ mới học xong cấp 2 vừa học văn hóa vừa học trung cấp nghề.
- Thiên về thực hành: Phần lớn sinh viên cao đẳng có xu hướng thích học thực hành hơn là lý thuyết. Họ mong muốn được áp dụng kiến thức vào thực tế ngay lập tức.
- Ảnh hưởng mạnh từ công nghệ và mạng xã hội: Với sự xuất hiện của (trí tuệ nhân tạo tạo sinh) có thể giải quyết và đưa ra nhanh lời khuyên, giải pháp và sinh viên ngày nay dành nhiều thời gian trên các nền tảng mạng xã hội, điều này ảnh hưởng đến cách họ tiếp nhận thông tin và học tập.
- Khả năng tập trung ngắn: Do thói quen sử dụng mạng xã hội, nhiều sinh viên gặp khó khăn trong việc duy trì sự tập trung trong thời gian dài, đặc biệt với các bài giảng lý thuyết.
- Mong đợi tính tương tác cao: Sinh viên thế hệ mới mong muốn được tham gia tích cực vào quá trình học tập, không chỉ đơn thuần là người nghe.
Hiểu được những đặc điểm này, chúng ta có thể thấy rằng phương pháp giảng dạy truyền thống không còn phù hợp. Đây chính là lúc Tư duy thiết kế có thể phát huy vai trò quan trọng trong việc đổi mới phương pháp giảng dạy.
Vì sao Tư duy thiết kế lại có vai trò quan trọng trong đổi mới phương pháp giảng dạy?
Tư duy thiết kế là một phương pháp giải quyết vấn đề lấy con người làm trung tâm. Nó bao gồm năm giai đoạn chính: Đồng cảm, Xác định vấn đề, Phát triển ý tưởng, Tạo mẫu và Kiểm thử. Áp dụng Tư duy thiết kế vào giảng dạy có thể mang lại nhiều lợi ích:
- Tập trung vào người học: Phương pháp này đặt sinh viên vào trung tâm của quá trình học tập, giúp giáo viên hiểu rõ hơn nhu cầu và mong muốn của họ.
- Khuyến khích sáng tạo: Tư duy thiết kế thúc đẩy tư duy sáng tạo, giúp sinh viên phát triển kỹ năng giải quyết vấn đề một cách độc đáo.
- Tăng tính thực tiễn: Thông qua việc tạo mẫu và kiểm thử, sinh viên có cơ hội áp dụng kiến thức, kỹ năng thực hành vào thực tế, đáp ứng nhu cầu học thực hành của họ.
- Phát triển kỹ năng mềm: Quá trình làm việc nhóm, thuyết trình ý tưởng giúp sinh viên rèn luyện kỹ năng giao tiếp và hợp tác.
- Thích ứng với thay đổi: Tư duy thiết kế giúp sinh viên và giáo viên linh hoạt hơn trong việc đối mặt với những thách thức mới, bao gồm cả sự xuất hiện của AI trong giáo dục hiện nay.
🎯 Xem thêm: Tư duy thiết kế: công cụ vạn năng áp dụng trong mọi lĩnh vực
💗 Bài viết chỉ gợi mở những vấn đề cần quan tâm của việc ứng dụng Tư duy thiết kế vào đổi mới phương pháp giảng dạy ở bậc cao đẳng. Bạn cần được tư vấn & hướng dẫn + kết hợp AI và nhiều mẫu công cụ chuyên nghiệp đã được thiết kế riêng cho lĩnh vực đổi mới phương pháp giảng dạy bậc cao đẳng bằng Tư duy thiết kế vui lòng đăng ký với Trung Hòa ở Form cuối bài!
👉 Nhóm Zalo số 2 Thực hành Ứng dụng Design Thinking
Ứng dụng Tư duy thiết kế trong đổi mới phương pháp giảng dạy bậc cao đẳng
Chúng ta cùng xem xét cách áp dụng năm giai đoạn của Tư duy thiết kế vào quá trình đổi mới phương pháp giảng dạy ở bậc cao đẳng:
1. Đồng cảm (Empathize)
Trong giai đoạn này, giáo viên các nhà quản lý đào tạo bậc cao đẳng cần:
- Tìm hiểu sâu về nhu cầu, mong muốn và thách thức của sinh viên.
- Sử dụng các phương pháp như khảo sát, phỏng vấn, quan sát lớp học để thu thập thông tin.
- Tạo không gian an toàn để sinh viên chia sẻ ý kiến và cảm nhận của họ về quá trình học tập.
Ví dụ: Giáo viên có thể tổ chức các buổi thảo luận nhóm không chính thức, sử dụng các công cụ khảo sát trực tuyến hoặc tạo các hoạt động “phá băng” đầu giờ để hiểu rõ hơn về sinh viên của mình.
2. Xác định vấn đề (Define)
Dựa trên thông tin thu thập được, chúng ta cần:
- Phân tích và tổng hợp dữ liệu để xác định những thách thức chính trong việc học tập của sinh viên.
- Xác định rõ mục tiêu học tập và các kỹ năng cần phát triển.
- Tạo ra các “câu hỏi How Might We” (Làm thế nào chúng ta có thể…) để định hướng quá trình tìm giải pháp.
Ví dụ: “Làm thế nào chúng ta có thể tạo ra bài giảng lý thuyết hấp dẫn cho sinh viên thích học thực hành?” hoặc “Làm thế nào chúng ta có thể tích hợp công nghệ vào bài giảng một cách hiệu quả?”
3. Phát triển ý tưởng (Ideate)
Đây là giai đoạn khuyến khích sáng tạo:
- Tổ chức các buổi brainstorming với đồng nghiệp và sinh viên.
- Sử dụng các kỹ thuật như mind mapping, SCAMPER để tạo ra nhiều ý tưởng đột phá.
- Khuyến khích mọi ý tưởng, kể cả những ý tưởng có vẻ “điên rồ” ban đầu.
Ví dụ: Giáo viên có thể đề xuất việc tổ chức lớp học theo mô hình “lớp học đảo ngược” (flipped classroom), sử dụng game hóa trong bài giảng, hoặc tạo ra các dự án thực tế cho sinh viên.
4. Tạo mẫu (Prototype)
Giai đoạn này giúp biến ý tưởng thành hiện thực:
- Phát triển các bản mẫu của phương pháp giảng dạy mới.
- Tạo ra các tài liệu, công cụ hỗ trợ giảng dạy.
- Thiết kế các hoạt động học tập tương tác.
Ví dụ: Giáo viên có thể tạo ra một video bài giảng ngắn kết hợp với một bài tập tương tác trên nền tảng trực tuyến, hoặc thiết kế các trò chơi học tập phù hợp đặc thù liên quan đến nội dung bài học của mỗi chuyên ngành cụ thể.
5. Kiểm thử (Test)
Đây là giai đoạn quan trọng để đánh giá hiệu quả:
- Thử nghiệm phương pháp mới trong một nhóm nhỏ sinh viên.
- Thu thập phản hồi từ sinh viên và đồng nghiệp.
- Phân tích kết quả và điều chỉnh phương pháp nếu cần.
Ví dụ: Sau khi áp dụng phương pháp mới trong một vài buổi học, giáo viên có thể tổ chức một buổi đánh giá với sinh viên, sử dụng các công cụ như khảo sát ẩn danh hoặc thảo luận nhóm để thu thập ý kiến.
Ứng dụng cụ thể trong bối cảnh các trường cao đẳng
Với đặc thù của sinh viên cao đẳng như đã nêu trên và xu hướng công nghệ hiện nay, dưới đây là một số ứng dụng cụ thể của Tư duy thiết kế trong đổi mới phương pháp giảng dạy:
1. Tích hợp công nghệ và mạng xã hội
Thay vì cấm sử dụng điện thoại trong lớp, hãy tận dụng nó:
- Sử dụng các ứng dụng như Kahoot hoặc Quizizz để tạo ra các quiz tương tác.
- Tạo các nhóm học tập trên Facebook hoặc Discord để thảo luận và chia sẻ tài liệu.
- Khuyến khích sinh viên tạo ra các video ngắn trên TikTok hoặc Instagram để giải thích các khái niệm học tập.
2. Học tập dựa trên dự án (Project-Based Learning)
Phương pháp này đặc biệt phù hợp với sinh viên thích thực hành:
- Thiết kế các dự án gắn liền với thực tế ngành nghề.
- Khuyến khích sinh viên làm việc nhóm để phát triển sản phẩm hoặc giải quyết vấn đề thực tế.
- Tổ chức các buổi thuyết trình dự án, mời doanh nghiệp tham gia đánh giá.
3. Gamification trong giáo dục
Tạo động lực học tập thông qua yếu tố trò chơi:
- Thiết kế hệ thống điểm thưởng và cấp độ trong quá trình học.
- Tạo ra các thử thách học tập và giải đố liên quan đến nội dung bài giảng.
- Sử dụng các nền tảng hỗ trợ Gamification như Classcraft để tạo ra môi trường học tập gamified.
4. Lớp học đảo ngược (Flipped Classroom)
Phương pháp này giúp tận dụng tối đa thời gian trên lớp:
- Cung cấp video bài giảng, tài liệu và giao nhiệm vụ cụ thể trước cho sinh viên.
- Sử dụng thời gian trên lớp để thảo luận, giải đáp thắc mắc và làm bài tập thực hành cùng sinh viên.
- Tổ chức các hoạt động nhóm để áp dụng kiến thức đã học.
5. Học tập trải nghiệm (Experiential Learning)
Tạo cơ hội cho sinh viên trải nghiệm thực tế:
- Tổ chức các chương trình thăm quan, học tập kết hợp tại quan doanh nghiệp.
- Mời chuyên gia trong ngành đến chia sẻ kinh nghiệm.
- Tạo ra các tình huống mô phỏng thực tế trong lớp học.
6. Tích hợp AI trong giảng dạy
Với sự xuất hiện của AI, giáo viên có thể:
- Sử dụng các công cụ AI để tạo ra nội dung học tập cá nhân hóa.
- Áp dụng chatbot AI để hỗ trợ sinh viên trong và ngoài giờ học.
- Hướng dẫn sinh viên sử dụng AI như một công cụ hỗ trợ học tập, đồng thời phát triển kỹ năng tư duy phản biện.
Ví dụ: Giáo viên có thể sử dụng ChatGPT để tạo ra các tình huống học tập, sau đó yêu cầu sinh viên phân tích và đánh giá các phản hồi của AI.
Những vấn đề cần lưu ý khi áp dụng Tư duy thiết kế
Mặc dù Tư duy thiết kế mang lại nhiều lợi ích, việc áp dụng nó trong môi trường giáo dục cao đẳng cũng có thể gặp phải một số thách thức dưới đây:
1. Thời gian và nguồn lực hạn chế
Thách thức: Áp dụng Tư duy thiết kế đòi hỏi thời gian và công sức để thiết kế lại bài giảng và hoạt động học tập.
Giải pháp:
- Bắt đầu với các thay đổi nhỏ, từng bước một.
- Tạo cộng đồng chia sẻ giữa các giáo viên để trao đổi ý tưởng và tài nguyên.
- Tận dụng công nghệ để tự động hóa một số quy trình, như tạo bài tập hoặc đánh giá.
2. Đào tạo giáo viên
Thách thức: Không phải tất cả giáo viên đều quen thuộc với Tư duy thiết kế, phương pháp giảng dạy mới và các công cụ AI.
Giải pháp:
- Tổ chức các workshop và khóa đào tạo về Tư duy thiết kế, AI cho giáo viên.
- Khuyến khích giáo viên tham gia các cộng đồng học tập chuyên nghiệp.
- Tạo cơ hội cho giáo viên thử nghiệm và chia sẻ kinh nghiệm trong một môi trường an toàn.
3. Đánh giá hiệu quả
Thách thức: Các phương pháp đánh giá truyền thống có thể không phù hợp với cách tiếp cận mới này.
Giải pháp:
- Phát triển các rubric đánh giá mới tập trung vào kỹ năng giải quyết vấn đề và sáng tạo.
- Sử dụng đánh giá liên tục và phản hồi thường xuyên thay vì chỉ dựa vào các bài kiểm tra cuối kỳ.
- Kết hợp tự đánh giá và đánh giá đồng đẳng trong quá trình học tập.
4. Sự tham gia của sinh viên
Thách thức: Một số sinh viên có thể cảm thấy không thoải mái với phương pháp học tập mới, đặc biệt là những sinh viên quen với phương pháp truyền thống.
Giải pháp:
- Giải thích rõ ràng về lợi ích của phương pháp mới và kỳ vọng đối với sinh viên.
- Tạo môi trường học tập an toàn và khuyến khích, nơi sinh viên cảm thấy thoải mái khi thử nghiệm và mắc lỗi.
- Cung cấp hỗ trợ bổ sung cho những sinh viên gặp khó khăn trong việc thích nghi.
Đo lường thành công
Để đảm bảo rằng việc áp dụng Tư duy thiết kế thực sự mang lại hiệu quả, các trường cao đẳng cần thiết lập các chỉ số đánh giá:
- Tỷ lệ tham gia của sinh viên: Theo dõi mức độ tham gia tích cực của sinh viên trong các hoạt động học tập.
- Kết quả học tập: So sánh kết quả học tập trước và sau khi áp dụng phương pháp mới.
- Phản hồi của sinh viên: Thực hiện khảo sát định kỳ để đánh giá mức độ hài lòng và gắn kết của sinh viên.
- Kỹ năng mềm: Đánh giá sự phát triển của các kỹ năng như tư duy phản biện, sáng tạo và làm việc nhóm.
- Tỷ lệ tốt nghiệp và việc làm: Theo dõi tỷ lệ sinh viên tốt nghiệp đúng hạn và tỷ lệ có việc làm sau khi tốt nghiệp.
Ứng dụng Tư duy thiết kế trong giảng dạy cao đẳng không chỉ là một xu hướng nhất thời mà là một cách tiếp cận cần thiết để đáp ứng nhu cầu của sinh viên trong thời đại số. Bằng cách đặt sinh viên vào trung tâm của quá trình học tập, khuyến khích sáng tạo và tư duy phản biện, các trường cao đẳng có thể tạo ra một môi trường học tập hấp dẫn và hiệu quả hơn.
Việc áp dụng Tư duy thiết kế đòi hỏi sự cam kết và nỗ lực từ cả giáo viên và nhà quản lý giáo dục. Nó đòi hỏi một tư duy mở, sẵn sàng thử nghiệm và học hỏi từ thất bại. Đồng thời, cần có sự hỗ trợ từ phía lãnh đạo nhà trường trong việc cung cấp nguồn lực và tạo môi trường thuận lợi cho sự đổi mới.
Trong bối cảnh công nghệ phát triển nhanh chóng và nhu cầu của thị trường lao động liên tục thay đổi, việc áp dụng Tư duy thiết kế không chỉ giúp cải thiện chất lượng giảng dạy mà còn chuẩn bị cho sinh viên những kỹ năng cần thiết để thành công trong tương lai. Đây chính là chìa khóa để các trường cao đẳng không chỉ tồn tại mà còn phát triển mạnh mẽ trong thế kỷ 21.
Khi áp dụng Tư duy thiết kế (Design Thinking) vào giảng dạy, chúng ta cần liên tục lắng nghe, học hỏi và điều chỉnh những gì đã được cải tiến. Bởi công cụ này là một quá trình liên tục. Và chỉ có như vậy, chúng ta mới có thể tạo ra một hệ thống giáo dục cao đẳng thực sự đáp ứng được nhu cầu của sinh viên và xã hội trong thời đại số hóa này.
🎯 Xem thêm: Tư duy thiết kế: công cụ vạn năng áp dụng trong mọi lĩnh vực
💗 Bài viết chỉ gợi mở những vấn đề cần quan tâm của việc ứng dụng Tư duy thiết kế vào đổi mới phương pháp giảng dạy ở bậc cao đẳng. Bạn cần được tư vấn & hướng dẫn + kết hợp AI và nhiều mẫu công cụ chuyên nghiệp đã được thiết kế riêng cho lĩnh vực đổi mới phương pháp giảng dạy bậc cao đẳng bằng Tư duy thiết kế vui lòng đăng ký với Trung Hòa ở Form dưới đây!
👉 Nhóm Zalo số 2 Thực hành Ứng dụng Design Thinking
Dr Nguyễn Trung Hòa
